Akademik Çalışmalar

Dokuz Tip Mizaç Ölçeği’nin Güvenilirlik ve Geçerliği

Bu çalışmada, benlik mekanizmalarını dokuz kişilik tipi ile açıklayan Enneagram Sistemi’nin yeniden yorumlanması ile oluşturulan ve günümüzde geçerlilik ve güvenilirliği bilimsel açıdan kanıtlanmış bir ölçüm aracı bulunmayan Dokuz Tip Mizaç Modeli (DTMM) ile uyumlu bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. 91 maddeden oluşan ve üçlü Likert tipi bir öz bildirim ölçeği olan Dokuz Tip Mizaç Ölçeği (DTMÖ) 990 üniversite öğrencisine uygulanmıştır. Ölçeğin modele uygunluğunu saptamak için açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Ölçeğe uygulanan açıklayıcı faktör analizlerinde dokuz faktörün öz değerleri 8.089 ve 1.661 arasında değişmekte ve toplam varyansın %39.04’ünü temsil etmektedir. Ölçeğin doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına göre CFI değeri 0.88, GFI değeri 0.845, IFI değeri 0.88 ve RMSEA değeri 0.054’tür. Ölçeğin test-tekrar test güvenilirliği 46 katılımcıyla sınanmıştır. Ölçeğin tümü için Cronbach alfa değeri 0.75, tipler için sırasıyla 0.77, 0.79, 0.68, 0.71, 0.80, 0.74, 0.71, 0.83, 0.77’dir. Ölçeğin eş zamanlı geçerliği Cloninger’in MKE (Mizaç ve Karakter Envanteri) ve Akiskal’in TEMPS-A(Temparement Evaluation of Memphis, Pisa, Paris and San Diego- Autoquestionnaire) ölçekleriyle sınanmıştır. DTMM’deki tipler TCI ve TEMPS-A ile anlamlı bağıntılar göstermiştir. Araştırmanın sonuçları DTMÖ’nün geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu desteklemektedir. Yılmaz, E. D., Gençer, A. G., Aydemir, Ö., Yılmaz, A., Kesebir, S., & Ünal, Ö., ve ark. (2014a). Dokuz Tip Mizaç Ölçeği’nin Güvenilirlik ve Geçerliği. Education and Science, 39(171), 115-137.

Makalenin tamamına ulaşmak için tıklayınız.

Dokuz Tip Mizaç Ölçeği Ergen (DTMÖ-E) Formunun Geçerlik- Güvenirliği ve Ergenlerde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu İle Mizaç Tipleri Arasındaki İlişki

Bu çalışmanın amacı, Dokuz Tip Mizaç Modeli (DTMM)’ne dayalı olarak erişkinler için geliştirilen Dokuz Tip Mizaç Ölçeği'nin (DTMÖ) 11-16 yaş arası ergen formunu (DTMÖ-E) geliştirmek (Çalışma I) ve DTMM tipleri ile Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) arasındaki ilişkiyi incelemek ve değerlendirmektir (Çalışma II). Çalışma I’in örneklemi 11-16 yaş aralığındaki 1240 öğrenciden oluşmaktadır. 90 maddeden oluşan ölçeğin pilot formu doğrulayıcı faktör analizi, yakınsak ve ayırma (diskriminant) geçerliği ile test edilmiş ve ölçeğin 82 maddelik son hali hazırlanmıştır. Ölçüt geçerliği için ise Beş Faktör Modeli’ne dayanan Temel Kişilik Özellikleri Envanteri (TKÖE) kullanılmıştır. Sonuçlar, DTMÖ-E’nin 11-16 yaş arası ergenlerin mizaç tiplerini değerlendirmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu göstermektedir. Uyum indeksleri χ2 /df <3; SRMR, 0.06; RMSEA, 0.045; CFI, 0.909: TLI, 0901 olarak geçerlik verilerini destekler nitelikte hesaplanmıştır. Çalışma II’nin örneklemi ise DSM-IV tanı ölçütlerine göre DEHB tanısı almış 56 ergen ve mental retardasyon / tıbbi rahatsızlık ve DEHB tanısı bulunmayan 56 öğrenciden oluşmaktadır. Katılımcıların mizaç tipleri, Çalışma-I ile Türk kültürüne uygun olarak geliştirilen DTMÖ-E aracılığıyla değerlendirilmiştir. Çalışmanın bulguları, DEHB’li ergenler arasında DTMM tiplerinden DTM7 ve DTM8’in DEHB tanısı almayan gruba göre daha fazla bulunduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, bazı mizaç tiplerine ait özelliklerin DEHB ortaya çıkmasına yatkınlaştırıcı etkisinin olabileceği, bu özelliklerin aşırı şiddette yaşanmasının DEHB benzeri bir görünüm ortaya çıkarabileceği ve nörogelişimsel bir hastalık olan DEHB’in kişinin mizaç özellikleri ile etkileşerek DEHB kliniğini sergileyebileceği tartışılmıştır. Mevcut bulgular, eğitim çevrelerinde öğrencilerin özellikle son yıllarda sıklıkla gelişimsel bir sorun olmadığı halde DEHB olarak etiketlenmesi ve sınırlı gözlemlerle kolay tanı konmasıyla ilgili eleştirileri destekleyebilecek niteliktedir. Bunun yanı sıra DTMM’nin yaklaşımı sayesinde mizaç temelli tanı, tedavi ve psikososyal destek programlarının oluşturulabileceği ve mizaç özellikleriyle etkileşen bir faktör olarak DEHB’in ergenlerin gelişim süreçlerinde kişilik yapısına nasıl bir etkide bulunacağının öngörülebileceği öne sürülmektedir. Çalışmamız, Türkiye’de 11-16 yaş arasındaki ergenlerin mizaç tiplerini değerlendirmeye yönelik ilk ölçek geliştirme çalışması olmanın yanı sıra, DTMM tipleri ile DEHB arasındaki ilişkiyi inceleyen ilk çalışma olma özelliğindedir.

Makalenin tamamına ulaşmak için tıklayınız.

Tarihsel bir sistemin yeni bir mizaç modeline evrimi: Dokuz Tip Mizaç Modeli

Mizaç ve kişilik gerek kişileri anlamada, gerekse psikopatolojilere yarattığı yatkınlığı formüle etmede önemli bir değişkendir. Mizaç ve kişiliğin tanımının, kapsamının ve ilişkilerinin belirlendiği; kategorik olarak mizaç/kişilik tipi denilebilecek yapıların hangi çekirdek özellikleri içerdiğinin; bu yapıların normal ve psikopatolojik davranışsal özellikleri ve hangi psikopatolojik belirtilere yatkın olduğunun; aşırı stres veya rahatlama durumlarında mizaç/kişilik yapısının ne gibi değişimler göstereceğinin (mizacın salınabilirliği) net olarak ortaya konduğu bir modele gereksinim vardır.

Dokuz Tip Mizaç Modeli (DTMM), Enneagram Sistemi'nden (ES) yararlanılarak oluşturulan, kuramsal bir alt yapıya sahip ve güncel tanı sistemleri ve görüngülerle uyumlu bir modeldir. DTMM, ES’nin savları olan dokuz temel tipin varlığını, bir çember üzerinde 1’den 9’a kadar numaralarla sembolize edilen bu tiplerin iki yanındaki tipin temel mizaç tipine etki ve katkıda bulunduğunu (kanat etkisi), tiplerin aşırı stres ve rahatlama durumlarında ortalamada gösterdikleri davranış örüntülerinin dışında davranışlar gösterdiklerini (stres ve rahat hattı-mizacın Salınabilirliği) öne sürmektedir.1 Bununla birlikte DTMM ES’den farklı olarak, tiplerin kişilik tipleri olarak tanımlanmasına karşı çıkar.1 Aslında tipler doğuştan gelen özellikler kümesini (huy) ifade ettiği için mizaç tipleri olarak adlandırılmalıdır. Ayrıca tipler tek bir mizaç özelliği üzerinden tanımlanamaz. DTMM, ES yorumcularının göz ardı ettikleri mizaç, karakter ve kişilik kavramlarına bir bütünlük ilişkisi içinde açıklık getirmiştir. DTMM, mizaç tipleri ve bu tipler etrafında kümelenen özellikler ile psikopatolojik belirtiler, psikiyatrik tanı ve tedavi stratejileri arasındaki ilişkiye daha yoğun bir biçimde odaklanarak, mizaç yapıları ile ruhsal (normal ve psikopatolojik) süreçler arasında kuramsal bir neden-sonuç ilişkisi kurmayı amaçlamaktadır.

Makalenin tamamına ulaşmak için tıklayınız.

Enneagram’dan Dokuz Tip Mizaç Modeli’ne: Bir Öneri

Mizaç, karakter ve kişilik kavramları, bireyler arası farklılıkları konu alan birçok disiplin tarafından ele alınmaktadır. Birbiriyle ilişkili ancak farklı olan bu kavramlar, sıklıkla birbirinin yerine kullanılmaktadır. Enneagram Sistemi’nin yorumlanmasıyla oluşturulan yeni bir mizaç modeli olan Dokuz Tip Mizaç Modeli (DTMM); bu kavramların tanım, sınır, kapsam ve birbirleriyle ilişkilerini açıklamanın yanı sıra hem bireyler arası farklılıkların hem de bireyin kendi içindeki değişimlerin incelenmesine yönelik yeni bir perspektif sunmaktadır. Bizler bu yazıyla; Enneagram ile DTMM arasındaki benzerlik ve farkları, dokuz temel mizaç tipi ve bu tiplerin stres ve rahatlama durumlarında sergiledikleri normalden farklı davranış ve tutumları açıklamaktayız. Aynı zamanda DTMM’yi, insan davranışlarının nedenlerini açıklayabilecek, psikiyatri, psikoloji ve eğitim alanlarında hem araştırma hem de pratikte kullanılabilecek yeni ve bütüncül bir model olarak öne sürmekteyiz.

Makalenin tamamına ulaşmak için tıklayınız.

Static/Unchangeable and Dynamic/Changeable Nature of Personality According to the Nine Types Temperament Model: A Proposal

ABSTRACT: Researchers which aimed to understand human behaviours have propounded many opinions about temperament and personality. Some of them centralize temperament while others centralize personality in their studies. They defined temperament and personality in many ways and tried to explain similar and different features of these concepts. The disagreement of the researchers on the definitions of temperament and personality concepts caused confusion in explaining the relations between these concepts. Besides, this confusion brings along the question “which one is the changeable and unchangeable part of the human behaviours, temperament or personality?” Nine Types Temperament Model (NTTM) is new model that considers human behaviour with a temperament based approach, claims to formulate a holistic model to the definitions, boundaries, scopes, interrelations of temperament, character and personality. The aim of this study is to explain the relation of personality with temperament and to propose an approach which conceptualizes the personality’s unchangeable -originating from the temperament- and changeable facets from the NTTM perspective, which can be a conceptual base for future empirical studies. In this study; first we explained the definitions and the relations of temperament, character and personality propounded by NTTM based on the current literature. Second we proposed “natural personality” concept in order to explain unchangeable features that originate from the individual’s temperament type. Also we proposed “synthetic personality” concept in order to explain the traits that do not exist in the temperament type of the individual and are acquired after birth through parents, school and social transference. In conclusion, in this study we tried to offer a new perspective to the researchers for understanding the nature of temperament -character- personality concepts and the link between them. Additionally, we propounded the concepts of natural and synthetic personality that will be able to answer the questions about changeable and unchangeable facets of personality.

Click here for the full article

Psychological Root of Morality: A Proposal According to Nine Types Temperament Model

ABSTRACT: Researchers acknowledge individual differences about morality through concepts of temperament, character, personality, or values. The Nine Types of Temperament Model (NTTM), which explores human behaviors through individual differences, claims to explain the psychological organization of individuals through temperament, character, and personality concepts. This study investigates the relationship between morality, values, vices and individual differences in the context of temperament and proposes a method that discusses whether a temperament-based approach offers a new conceptualization, perspective, and approach to morality, as presented by NTTM. Firstly, this study examines the relationship between concepts of temperament, character, personality, values and morality. Subsequently, it suggests that temperament constitutes the primary root of virtues and vices and that temperament types offer society bipolar morality traits (positive and negative). Moreover, it suggests that traits that are accepted as virtues or vices could be embraced at two levels, a conceptual and individual one. The conceptual approach that this study proposes can be the main useful resource that explains the conditions of the approach, development, and methodology for being a moral person at an individual level.

Click here for the full article

A Proposal about Multidisciplinary Nature of Temperament: A Perspective of Individual Differences Based on Temperament According to Nine Types Temperament Model in Preschool Education

ABSTRACT: Background: Number of studies about individual differences based on temperament, effect of personality on education environment and importance of temperament in education have increased day by day. Nowadays, many temperament models are resources for education researches. Moreover, preschool education approach focused on temperament does not attract attention for determination of individual differences and for practice school application. Method: This study includes articles and e-books which are classic in preschool field established between 1980 and 2015. Searches are made by using word series preschool education, temperament, temperament in education ve temperament in classroom in googlebooks, googlescholar and pubmed database. Findings: Temperament which is a multidiciplinary approach could be an integrative parameter, which provides determination of individual differences in behavioral, emotional and cognitive fields. Moreover, determination of individual differences through temperament type, which constitutes core of future personality could provide freedom for that children present their uniqness and also could provide support and development of individual differences especially. Result: This study presents a temperamental perspective to preschool education approach in the context of individual differences introductory to temperament based education approach based on Nine Type Temperament Model (NTTM).

Click here for the full article

A Proposal about a Prediction Strategy from Normality to Psychopathology According to Nine Types Temperament Model

ABSTRACT: It is important to focus on the concepts of temperament and personality for the understanding and definition of psychopathologies. In the literature, it seems that the temperament is a focus parameter between normal personality and psychopathology. However, the relationships between temperament, personality and psychopathology; it is not totally explained in terms of predisposition, etiology, experience and interaction with the environment. The aim of this study is to bring a new definition to the concepts of temperament, personality, psychopathology and the relations between these concepts in the perspective of the nine type temperament model. It suggests a new presentative perspective and psychopathological predictive system over Nine Types Temperament Model (NTTM) types of temperament at different levels from normal to psychopathology. In addition to this NTTM takes the psychopathology as a holistic approach, in terms of predisposition, etiology, experience and environment.

This study we proposed that; 1) The temperament is a common parameter under normal and psychopathological characteristics, 2) The static temperament traits reveal normal or psychopathological manifestations in dynamic personality by interacting with internal and external factors, 3) The temperament has predisposition to psychopathology and 4). The temperament play a role in the etiology of individual differences in psychopathologies. In addition, a triple taxonomy (normal, psychopathological appearance, psychopathological diagnosis) is proposed as a new spectrum perspective between temperament traits and psychopathological diagnosis. The proposed taxonomy may facilitate the understanding of psychopathologies and increase the likelihood of early detection.

Click here for the full article

Is Individual Temperament Centered Psychotherapy Possible: A Proposal Based on Nine Types Temperament Model

ABSTRACT: Although there are many psychotherapy approaches today, it can be stated that a psychotherapy approach that is based on the temperament concept, which constitutes the structural basis of individual differences, does not exist. Even though the models focusing on explaining the temperament and the personality draw attention to the importance of these concepts in psychotherapy, these models did not formulate an important psychotherapy approach that places these concepts in its center. In fact, temperament is a key concept, which forms the smallest psychological building stone of individuals, determines the psychopathologic predispositions and the duration of experiencing of the psychopathology by an individual. Thus, temperament concept can be a focus point for the therapeutic approaches. In this study, we proposed the basic approaches and methods of individual temperament centered psychotherapy from the perspective of Nine Types Temperament Model that centers temperament concept. This can be an awarenessbased, non-eclectic, different, holistic and systematic psychotherapy approach which can enable the balancing of behaviors, emotions and ideas of an individual. At the same time, we tried to define a general course of actions for therapists to structure what kind of a therapeutic approach they will apply, which can be considered as a starting point to form a psychotherapy model that considers the human being in a holistic way from normal to psychopathology and focuses on causality.

Click here for the full article

Medeniyet ve Kültür Kavramlarına İnsan Doğasının Somato-Psiko- Spirütüelliği Üzerinden Yeni Bir Bakış

İnsanlığın geçmişi ve gelecek potansiyeli kapsamında medeniyetler; kendi dönemselliğini aşan ve bir insan ömründen toplumsal bir ortaklaşmaya uzanan erdemlik, insanı koruma, varoluş üzerinde hak temelli bir uzlaşma ve bilgeliğe sahip olma amacındadırlar. Bu bağlamda kültür ve medeniyetin hem öznesi hem de nesnesi konumunda bulunan insanın mahiyet ve işlevinin kapsamlı bir bakış açısıyla ele alınması, kültür ve medeniyet kavramlarının oluşum, yayılım ve evrenselleşme sürecinin anlaşılması için bir anahtar niteliğindedir.

Bu çalışmanın amacı; kültür ve medeniyet kavramları arasındaki ilişkilerin insanın yapısal ve işlevsel varlığı merkezinde nasıl temellendirildiğinin ele alınmasıdır. İnsan varoluşunun, mizaç ve kişilik kavramlarından hareketle doğru, tutarlı ve kapsamlı bir bakış açısıyla ele alınmasının, çocuk-birey ve toplum arasındaki ilişkileri anlama, anlamlandırma, açıklama ve yeni bir medeniyet tasavvuru oluşturma açısından anlayışsal bir yenilik getireceğini düşünmekteyiz. Çalışmamızda insan doğasının yapı ve işlevlerinin kültür ve medeniyet oluşumuna nasıl kaynaklık ettiğini mizaç kavramıyla bağlantılı ve sistematik olarak açıklamaya çalıştık. İnsanın, doğası temelinde kültürel öğeleri bir medeniyet oluşturacak ve nesilden nesle aktarılacak şekilde nasıl organize ettiğini ele aldık. Son olarak da günümüzde Batı’nın temsil ettiği Psiko-Somatik Medeniyet ve Doğu’nun temsil ettiği Psiko-Spritüel Medeniyet ile bir bütünlüğü ifade eden- Evrensel Medeniyet arasında kısa bir karşılaştırma yaptık. Çalışmamızda özellikle literatür toplayıcılık üzerinden var olanı yeniden biçimlendirme ve yorumlama yoluna gitmeyi değil; literal katkılara açık ve saygılı olmakla birlikte ele aldığımız kavramları ve bu kavramların yaşantı içindeki olgusal yansımalarını kendi görüş ve önermelerimiz çerçevesinde sunmayı tercih ettik.

Makalenin tamamına ulaşmak için tıklayınız.

Dokuz Tip Mizaç Modeli’nin Kişilik Bozukluklarıyla İlişkisi

Bu çalışmanın amacı; kişilik bozukluklarını, mizaç özellikleri ve maladaptif kişilik özellikleri bağlamında değerlendiren yeni bir mizaç modeli olan Dokuz Tip Mizaç Modeli (DTMM) tiplerinin hangi kişilik kategorilerine karşılık geldiğinin ve kavramlaştığının saptanmasıdır. Örneklem, herhangi bir kişilik bozukluğu saptanmış 117 katılımcıdan oluşmaktadır. Katılımcılara SCID II ve Dokuz Tip Mizaç Ölçeği (DTMÖ) uygulanmıştır. Bulgulara göre tüm DTMM tipleri en az bir kişilik bozukluğuyla anlamlı korelasyon göstermiştir. Regresyon analizi sonuçlarına göre DTMM tiplerinin kişilik bozuklukları tarafından %19-41 oranında açıklandığı saptanmıştır. Bu çalışmada, bireylerin kişilik yapısının temelini oluşturan mizaç özelliklerinin bilinmesinin, kişilik özelliklerinin patolojik karşılığı olan kişilik bozukluklarına yatkınlık açısından ve tanı koymada kolaylık sağlayabileceği sonucuna varılmıştır. Ayrıca aynı kişilik bozukluğuna sahip bireylerin bireysel farklılıklarının mizaç tipi temelinde değerlendirilmesi ve bireyin mizaç tipine uygun terapi ve tedavi yaklaşımları belirlenmesinin mümkün olup olamayacağı sorusu gündeme getirilmiştir.

Makalenin tamamına ulaşmak için tıklayınız.

The Relation between the Nine Types Temperament Model and the Five Factor Personality Model in a Turkish Sample Group

Aims: In this study, the probable relationships between the types and factors of the Five Factor Model of Personality (FFM), which is a contemporary personality model, and the Nine Types Temperament Model (NTTM), which is a new temperament model, were investigated. Separately, the power of some of the types of NTTM to predict the dimensions of FFM was evaluated, as well. Original Research Article Yılmaz et al.; BJMMR, 11(4): 1-11, 2016; Article no.BJMMR.20303 2 Study Design: Cross-sectional survey. Place and Duration of Study: Bezmialem Vakıf University (BVU) Psychiatry Outpatient Clinic (Turkey) between June 2013 and January 2014. Methodology: The sampling of the research consists of 247 healthy volunteers. Materials of the research include the Five-Factor Personality Inventory (FFPI) and The Nine Type Temperament Scale (NTTS). Results: All types of NTTM showed a significant correlation along with at least one of the FFPI factors at the level of 0.40 and above. Furthermore, the types of NTTM were determined to have predicted the dimensions of the FFPI by 34% and above. Conclusion: Significant correlations were found between the types of NTTM and the FFM factors. The results are discussed in regards to how the differences in the conceptual approach can be understood and the area of use between NTTM and FFM.

Click here for the full article

Major depresif bozukluk tanılı hastaların bireysel farklılıkları üzerine dokuz tip mizaç modeli odaklı bir inceleme

GİRİŞ ve AMAÇ: Bu çalışmanın amacı, Dokuz Tip Mizaç Modeli (DTMM) odaklı bir bakış açısıyla MDB ve MDB belirteçleri ile mizaç ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkilerin incelenmesidir.

YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalışmaya; 18-60 yaş aralığında, en az 8 hafta iyilik döneminde olup tedavileri devam eden, 208 MDB’li ve MDB’li grupla eşlenmiş 203 sağlıklı birey dahil edildi. Tüm katılımcılara sosyo-demografik veri formu, Dokuz Tip Mizaç Ölçeği (DTMÖ) ve Mizaç Karakter Envanteri (MKE), MDB’li bireylere ayrıca Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği (HDDÖ) uygulandı. MDB belirleyicileri değerlendirmeleri ise izlem dosyalarından alınan bilgiler üzerinden yapıldı.

BULGULAR: Dokuz Tip Mizaç (DTM)1, DTM2, DTM3, DTM4, DTM6 ve DTM8, Psikobiyolojik Kişilik Modeli (PKM)’nin boyutlarından işbirliği yapma (İB), sebat etme (SE), zarardan kaçınma (ZK) ve kendini yönetme (KY) MDB ile ilişkili bulundu. MDB belirleyicileri açısından; bunaltılı-sıkıntı özellik gösterenler DTM2, DTM3, DTM6, DTM9; melankoli özellikleri gösterenler DTM1, DTM5 ve DTM6 ve mevsimsel özellik gösterenler DTM4, karma özellik gösterenler DTM4, DTM7 ve atipik özellikler gösterenler DTM5, DTM7, DTM9 mizaç tipleriyle ilişkili bulunmuştur.

TARTIŞMA ve SONUÇ: Kişiliğin yapısal temelini oluşturan mizacın, MDB hastalarında hem tanıda hem de semptomatolojinin bireye özgü tanınmasında etkili bir parametre olduğu görülmektedir. Ayrıca MDB belirteçlerinin tanımlanmasında mizacın ayrıştırıcı bir etken olabildiği söylenebilir. Gelecekte yapılacak çalışmalarla, mizaç odaklı tanı ve tedavi stratejilerinin geliştirilmesinin, uygulamaya fayda sağlayabileceği düşünülmektedir.

Makalenin tamamına ulaşmak için tıklayınız.

Dokuz tip mizaç modeli ile psikobiyolojik kişilik modeli ve affektif mizaç modeli arasındaki ilişki

Amaç: Bu çalışmanın amacı, yeni bir mizaç modeli olan dokuz tip mizaç modeli (DTMM) ile psikobiyolojik kişilik modeli (PKM) ve affektif mizaç modelinin (AMM) kategori ve boyutları arasındaki olası ilişkileri ve birbirlerini yordama derecelerini saptamaktır. Yöntem: Çalışmanın örneklemi, yaşamının herhangi bir döneminde psikiyatrik tedavi almamış ve herhangi bir kronik hastalığı bulunmayan 206 sağlıklı gönüllüden oluşmuştur. Veri toplama aracı olarak, DSM-IV için Yapılandırılmış Klinik Görüşme (SCID-I), DSM-III-R Kişilik Bozuklukları için Yapılandırılmış Klinik Görüşme (SCID-II), Mizaç ve Kişilik Ölçeği (MKÖ), Temperament Evaluation of Memphis, Pisa, Paris and San Diego Autoquestionnaire Version (TEMPS-A) ve Dokuz Tip Mizaç Ölçeği (DTMÖ) kullanılmıştır. Bulgular: DTM3, DTM8 ve DTM9 mizaç kategorileri dışında tüm DTMÖ kategorileri r=0.40 ve üzeri düzeyde çeşitli MKÖ boyutları ile anlamlı korelasyonlar göstermiştir. DTM1, DTM5 ve DTM9 mizaç kategorileri dışında tüm DTMÖ kategorileri ise; r=0.40 ve üzeri düzeyde çeşitli TEMPS-A kategorileri ile anlamlı korelasyonlar göstermiştir. Regresyon analizi sonuçlarında ise, DTMÖ kategorileri varyansının MKÖ boyutları ve TEMPS-A kategorileri tarafından %29-63 oranında açıklanabildiği saptanmıştır. Sonuç: Araştırma göstermiştir ki, DTMÖ ile psikiyatride yaygın kullanılan iki ölçeğin boyut ve kategorileri arasında çok tutarlı ve anlamlı bağıntılar olsa da, DTMM ile PKM ve AMM arasında kavramsal yaklaşım farklılıkları bulunmakta ve DTMM’nin mizaç kategorileri kendilerine özgü özellikler barındırmaktadır.

Makalenin tamamına ulaşmak için tıklayınız.